Każdy podatnik zobowiązany jest do terminowego płacenia podatków. Co zrobić, gdy jednak pojawią się problemy z zapłatą? Rozwiązanie znajdziemy w przepisach Ordynacji podatkowej określających ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Zgodnie z art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej na wniosek podatnika organ podatkowy, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1. odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2. odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3. umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Warto pamiętać, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

Istotne jest również to, że o przyznanie ulgi mogą ubiegać się zarówno osoby fizyczne jak i przedsiębiorcy. W przypadku tych ostatnich organ podatkowy może udzielać wskazanych wyżej ulg w spłacie zobowiązań, które:

1. nie stanowią pomocy publicznej;
2. stanowią pomoc de minimis (w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis),
3. stanowią pomoc publiczną (m. in. na zatrudnienie, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, restrukturyzację czy prace badawczo-rozwojowe).

Przesłankami przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych są: ważny interes podatnika lub interes publiczny (przy czym wystarczające do podjęcia przez organ podatkowy pozytywnej decyzji o przyznaniu ulgi podatkowej jest wystąpienie jednej z nich).

Pojęcia ważnego interesu podatnika ani interesu publicznego nie zostały zdefiniowane przez ustawodawcę. Wskazówek w zakresie ich rozumienia dostarcza orzecznictwo sądów administracyjnych, z którego wynika, że interes podatnika należy oceniać nie tylko przez pryzmat sytuacji nadzwyczajnych, ale również mając na uwadze normalną sytuację ekonomiczną podatnika, w tym wysokość uzyskiwanych dochodów, jak również konieczność ponoszenia wydatków (por. np. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 8 stycznia 2008 r., sygn. I SA/Gd 909/07, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2009 r., sygn. I FSK 31/08, prawomocne wyroki WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2006 r., sygn. III SA/Wa 497/05 i z 8 stycznia 2007 r., sygn. III SA/Wa 2904/06). Interes publiczny powinien być natomiast utożsamiany z dyrektywą postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy, sprawność działania aparatu państwowego, korektę błędnych decyzji (por. np. prawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 5 grudnia 2013 r., sygn. I SA/Po 534/13).

Analizując kwestię ulg w spłacie zobowiązań podatkowych nie można pominąć tzw. uznania administracyjnego, bowiem decyzje podejmowane przez organy podatkowe na podstawie art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej są decyzjami uznaniowymi. Oznacza to, że organ podejmując decyzję, nie jest zobowiązany do wydania pozytywnego rozstrzygnięcia (zgodnego z oczekiwaniami podatnika), ma bowiem wybór jednego z możliwych sposobów rozstrzygnięcia. Uznanie administracyjne wyklucza jednak dowolność, ponieważ organ decydując o przyznaniu bądź nieprzyznaniu ulgi zobowiązany jest wziąć pod uwagę ważny interes podatnika oraz interes publiczny.

Odwołując się do praktyki organów podatkowych w zakresie przyznawania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych należy stwierdzić, że generalnie decyzje pozytywne nie są powszechne i w głównej mierze zależą od dobrej woli organów. Najrzadziej wydawane są decyzje dotyczące umorzenia zaległości podatkowych (umorzenie to bowiem tzw. nieefektywny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego – nie dochodzi do zapłaty podatku i zaspokojenia wierzyciela podatkowego). Częściej niż o umorzeniu samej zaległości organy decydują o umorzeniu odsetek za zwłokę bądź o rozłożeniu zapłaty podatku na raty (w tych przypadkach dojdzie bowiem do faktycznej zapłaty podatku).

Niemniej, w sytuacji problemów z terminową zapłatą podatku zawsze warto brać pod uwagę złożenie do organu wniosku o przyznanie ulgi. W trakcie postępowania zainicjowanego przez samego podatnika może bowiem zostać wypracowane rozwiązanie, które pozwoli dostosować sposób wywiązania się ze zobowiązania podatkowego do możliwości podatnika.

[Tax reliefs – solutions available in case of problems with timely tax payment. For more details please contact us at office@advicero.eu]