Ulga B+R jest to ulga na działalność badawczo-rozwojową. W pierwotnym kształcie została wprowadzona do ustawy o PIT i CIT z dniem 1 stycznia 2016 r., mocą art. 1 i art. 2 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (Dz.U.2015.1767). W kolejnych latach ulegała modyfikacjom, a obecnie regulacje dotyczące ulgi B+R reguluje art. 26e ustawy o PIT oraz art. 18d ustawy o CIT, obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. Jak wskazuje sama nazwa, ulga wiąże się z prowadzoną działalnością badawczą lub rozwojową. Niemniej jednak, skorzystanie z ulgi nie wymaga przeprowadzania specjalistycznych badań w warunkach laboratoryjnych. Ulga B+Rjest kierowana do wszystkich podatników prowadzących działalność gospodarczą w Polsce opodatkowaną podatkiem dochodowym o ile oczywiście jest to działalność badawczo-rozwojowa.

Pojęcie działalności badawczo-rozwojowej, w znaczeniu używanym do zastosowania przedmiotowej ulgi, zostało zdefiniowane odpowiednio w ustawie o CIT (art. 4a pkt 26-28) oraz ustawie o PIT (art. 5a pkt 38-40). I tak, działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Ważne aspekty powyższej definicji to „twórczość” podejmowanych działań oraz „systematyczność” ich wykonywania. Posłużenie się sformułowaniem twórczości wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru. Z kolei przez przesłankę systematyczności rozumie się zakaz obejmowania ulgą – w dużym uproszczeniu – incydentalnych działań podatnika.

Ustawy odpowiednio o CIT i PIT zawierają też definicje badań naukowych oraz prac rozwojowych. Obydwie te definicje odnoszą się do regulacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Analiza tych pojęć prowadzi do następujących wniosków:

1. ulgę B+R można odnieść do trzech głównych obszarów działalności (za Frascatim):
2. Badania naukowe, wśród których można wyróżnić badania podstawowe: rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne (art. 4a pkt 27) ppkt a) ustawy o CIT i art. 5a pkt 39) ppkt a) ustawy o PIT w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1) Prawa o szkolnictwie wyższym). Są to prace oparte na eksperymentach lub teoretycznym podejmowaniu zjawisk i obserwowalnych faktów.
3. Drugi typ badań naukowych są to badania aplikacyjne: rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń (art. 4a pkt 27) ppkt b) ustawy o CIT i art. 5a pkt 39) ppkt b) ustawy o PIT w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 2) Prawa o szkolnictwie wyższym). Określane są również mianem badań stosowanych.
4. Prace rozwojowe: są to prace podejmowane w sposób metodyczny, oparte na wiedzy zdobytej w wyniku działalności badawczej i rozwojowej i doświadczeń praktycznych oraz wytwarzające dodatkową wiedzę, ukierunkowaną na wytworzenie nowych produktów lub procesów bądź na udoskonalenie istniejących produktów lub procesów.
5. działalność naukowa obejmuje również twórczość artystyczną (art. 4 ust. 1 Prawa o szkolnictwie wyższym).

Jak wskazuje definicja, działalność B+R powinna prowadzić do zwiększenia zasobów wiedzy oraz ich wykorzystania do tworzenia nowych zastosowań. Oznacza to, że taka działalność powinna być ukierunkowana na nowe odkrycia, oparte na oryginalnych koncepcjach (i ich interpretacji) lub hipotezach. Co do zasady, nie jest wymagane osiągnięcie konkretnego pozytywnego efektu w wyniku prowadzonych badań. W związku z tym, dozwolone jest, żeby nie było u prowadzącego działania B+R pewności co do ostatecznego wyniku (lub przynajmniej co do ilości czasu i zasobów potrzebnych do jego osiągnięcia). Ale z drugiej strony, działalność B+R ma być planowana i budżetowana (nawet jeśli jest realizowana przez osoby fizyczne), a jej celem ma być osiągnięcie wyników, które mogłyby być swobodnie przenoszone lub sprzedawane na rynku.

Pomimo że definicje podstawowych elementów działań B+R są uregulowane ustawowo, to jednak interpretacja praktyczna tych pojęć może budzić pewne wątpliwości. Bardzo pomocny staje się tutaj Podręcznik Frascati, który zawiera zalecenia dotyczące pozyskiwania i prezentowania danych z zakresu działalności badawczej i rozwojowej. Został opracowany przez ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, która to w czerwcu 1963 r. zorganizowała spotkanie ekspertów krajowych, specjalizujących się w zagadnieniach statystyki działalności badawczo-rozwojowej. Spotkanie odbyło się we włoskiej miejscowości Frascati, którego efektem była pierwsza oficjalna wersja Podręcznika. Kolejne jego wydania stanowią kontynuację poprzednich. Podręcznik jest dokumentem o charakterze specjalistycznym, stał się on jednocześnie fundamentem działań podejmowanych przez OECD w dążeniu do coraz lepszego zrozumienia roli nauki, techniki i innowacji poprzez analizę krajowych systemów badań i innowacji.

Zgodnie z Frascatim, aby dana działalność mogła zostać uznana za działalność badawczą i rozwojową, musi ona spełniać pięć podstawowych kryteriów, musi być to działalność:

• nowatorska
• twórcza
• nieprzewidywalna
• metodyczna
• możliwa do przeniesienia lub odtworzenia.

W takim właśnie duchu można interpretować pojęcia z zakresu ulgi B+R wprowadzonej do polskiego porządku prawno-podatkowego.

W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu z Katarzyną Klimkiewicz-Deplano pod adresem kklimkiewicz@advicero.eu lub numerem +48 602 338 215 bądź kontakt z naszym biurem pod adresem office@advicero.eu.