Pakiet osłonowy dla przedsiębiorców

W dniu 31 marca 2020 r. Prezydent podpisał ustawę o tzw. „tarczy antykryzysowej” (ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw), która wprowadza szereg rozwiązań, których celem jest wsparcie polskich obywateli i przedsiębiorców w obliczu epidemii koronawirusa. Rozwiązania zostały ujęte w pięciu filarach pomocowych. Prezentujemy najważniejsze z nich, dotyczące ochrony miejsc pracy oraz ułatwień dla przedsiębiorców. 

1. Ochrona miejsc pracy

Ustawa przewiduje świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy i środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników oraz składek na ubezpieczenia społeczne w części należnej od pracodawcy, dla przedsiębiorców, którzy odnotowali spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

Te świadczenia oraz środki są wypłacane w okresach przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Przysługują one przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od daty złożenia stosownego wniosku. Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia przedłużyć ten okres.

W przypadku wprowadzenia przestoju ekonomicznego, wynagrodzenie jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

W przypadku obniżenia wymiaru pracy, przedsiębiorca może obniżyć wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu – z tym zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie przy obniżonym wymiarze pracy jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

2. Wsparcie dla przedsiębiorców

Wsparciem dla przedsiębiorców jest preferencyjne potraktowanie spółek, które odnotowały spadek obrotów lub straty w wyniku epidemii, co do spełniania ich obowiązków wynikających z ustaw podatkowych, oraz przesunięcie terminów dopełnienia obowiązków podatkowych.

W przypadku odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za okres od 1 stycznia 2020 r., a także innych podatków stanowiących dochód budżetu państwa – nie nalicza się opłaty prolongacyjnej.

Podatnicy, którzy ponieśli negatywne konsekwencje z powodu COVID-19, mogą jednorazowo obniżyć odpowiednio dochód lub przychód uzyskany w 2019 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej o wysokość straty osiągniętej za rok 2020, nie więcej jednak niż o kwotę 5 000 000 zł.

Zwalnia się z obowiązku stosowania przepisów dotyczących tzw. złych długów wobec podatnika będącego dłużnikiem, za poszczególne okresy rozliczeniowe przypadające w 2020 r. – w razie wystąpienia określonych w ustawie warunków. Wierzyciele jednak w dalszym ciągu mogą korzystać z tej ulgi.   

Zwolnienie z PIT przysługuje w przypadku i świadczenia postojowego, i świadczenia zapewniającego zakwaterowanie i wyżywienie, niezbędnego do realizacji przez pracownika jego obowiązków pracowniczych.

Ustawa przewiduje możliwość rezygnacji z uproszczonych zaliczek na podatek dochodowy dla „małych podatników” za okres od marca do grudnia 2020 r.

Istnieje możliwość odliczenia darowizny przekazanej na walkę z koronawirusem od podatku dochodowego (PIT lub CIT). Podatnik może odliczyć od przychodu darowizny przekazane od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 września 2020 r.:

1) podmiotom wykonującym działalność leczniczą;

2) Agencji Rezerw Materiałowych;

3) Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych.

Rada gminy może w drodze uchwały:

• wprowadzić zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców – za część roku 2020.
• przedłużyć terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., lecz nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r. wskazanym grupom przedsiębiorców.

(artykuł 15p i 15q)

Najważniejsze przesunięcia terminów podatkowych:

• Przesunięcie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT (deklaracja wraz z ewidencją) z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r. dla wszystkich podatników (podatnicy będą mogli dobrowolnie złożyć nowy JPK_VAT w maju 2020 r.).
• Przesunięcie terminu płatności zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2020 r. (do 1 czerwca 2020 r.).
• Przesunięcie o 3 miesiące terminu obowiązku zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych
• Wydłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych do 30 września 2020 r.
  w przypadku podmiotów, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2018 r., a zakończył przed dniem 31 grudnia 2019 r.
• Przedłuża się do dnia 20 lipca 2020 r. termin zapłaty podatku od przychodów z budynków, za miesiące marzec–maj 2020 r.

W określonych przypadkach wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków, określonych ustawą.

Wydłużenia terminów:

• Wydłużenie do 14 dni terminu na złożenie zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek niezamieszczony w wykazie podatników VAT, tzw. „białej liście podatników”;
• Wydłużenie z 30 do 180 dni terminów na zarejestrowanie pojazdu niebędącego nowym pojazdem, sprowadzonym z terytorium UE albo zawiadomienie starosty o nabyciu lub życiu pojazdu zarejestrowanego w okresie do 31 grudnia 2020 r.

Pozostałe rozwiązania, istotne z punktu widzenia biznesu:

1. Zawieszenie biegu terminów procesowych i sądowych w ramach kontroli podatkowych, postępowań podatkowych oraz celno-podatkowych na czas obowiązywania stanu epidemii z wyjątkami. (Art. 15zzs)

2. W związku ze skutkami COVID-19 Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorców, z wyłączeniem mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców – z przeznaczeniem na zapewnienie płynności finansowej. Poręczenie lub gwarancja obejmują nie więcej niż 80% pozostającej do spłaty kwoty kredytu. (art. 15zzzd)

3. Propozycje dla mikroprzedsiębiorców

Propozycje dla prowadzących działalność gospodarczą, w tym samozatrudnionych i małych firm, a także zleceniobiorców:

• każdy, kto prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą lub zatrudnia maksymalnie 9 osób, może liczyć na zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za marzec, kwiecień i maj. Warunek: przychód nie był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r.
• jednorazowe świadczenie dla samozatrudnionych i zleceniobiorców (80% lub 50% minimalnego wynagrodzenia, przy spełnieniu warunków)
• mikropożyczka ze środków Funduszu Pracy, do kwoty 5 tys. zł.

Zwolnienie czasowe z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i inne.

Płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, zatrudniający do 9 pracowników lub samozatrudnieni i opłacający składki tylko za siebie oraz duchowni będą mogli być zwolnieni z ich opłacenia należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r.

Samozatrudnieni dodatkowo nie mogą przekroczyć progu przychodów w pierwszym miesiącu, za jaki składany jest wniosek,  w wysokości 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. – czyli 15 681,00 zł

Zwolnienie to wymaga złożenia wniosku do ZUS o określonej treści nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r. Pamiętać przy tym trzeba, że składka musi być nieopłacona, ale deklaracje rozliczeniowe lub raporty imienne muszą być złożone – tym bardziej, że od nich liczy się termin 30 dniowy dla ZUS  na zwolnienie płatnika z opłacania składek. Co istotne przepis od razu przewiduje możliwość wydania decyzji odmownej, nie wskazując jednak przesłanek jej wydania.

Składki objęte zwolnieniem uważać się będzie za opłacone.

4. Można zaliczyć w koszty wydatki związane z wirusem

Poza rozwiązaniami wynikającymi z uchwalonej właśnie tarczy antykryzysowej, także na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów podatnicy mogą rozliczać poniesione wydatki zapobiegające rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Aktualne przepisy dają możliwość rozliczania na podstawie ogólnej zasady kosztowej. Ministerstwo Finansów potwierdza, że „w myśl tej zasady, nie ma przeszkód do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, np. wydatków na zakup maseczek czy środków dezynfekcyjnych dla pracowników. Tego rodzaju wydatki mają cechy kosztu podatkowego jako racjonalnie uzasadnione z punktu widzenia zapewnienia sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa”. Dodatkowo należy wskazać na obowiązki pracodawcy wynikające z przepisów prawa pracy, zgodnie z którymi pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W związku z czym, realnie ponoszone wydatki na profilaktykę koronawirusa mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to koszty związane z funkcjonowaniem firmy. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacjami kryzysowych przewiduje możliwość polecenia pracownikowi wykonywanie pracy zdalnie, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami po stronie pracodawcy, np. koszty zakupu modemu. W związku z tym, tego rodzaju wydatki poniesione przez pracodawcę również mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, zaś z faktur dokumentujących taki zakup można odliczać podatek VAT.

5. Terminy na rozliczenie roczne CIT oraz PIT

Od dnia 27 marca 2020 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) i wpłaty należnego podatku przez niektórych podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Ustawowy termin na złożenie zeznania CIT-8 mija 31 marca 2020 r. dla podatników, których rok podatkowy tożsamy jest z rokiem kalendarzowym. Podatnicy, których rok podatkowy kończył się nie później niż 31 stycznia 2020 r., mają przesunięty termin na założenie rozliczenia CIT do końca maja 2020 r.

Dla podatników osiągających wyłącznie dochody wolne od podatku (zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o CIT, czyli np. szpitale, placówki naukowe), jak również do podatników, którzy są podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, dla których przychody z działalności pożytku publicznego, w której mowa w art. 4 tej ustawy stanowią co najmniej 80% wszystkich przychodów termin na złożenie CIT-8 przesunięto do końca lipca 2020 r.

Zgodnie z art. 15 zzj ustawy złożenie organowi podatkowemu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych po upływie terminu na jego złożenie (czyli po dniu 30 kwietnia), nie później jednak niż w terminie do dnia 31 maja 2020 r. jest równoznaczne ze złożeniem przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych zawiadomienia, o którym mowa w art. 16 § 4 kodeksu karnego skarbowego. W takim przypadku organ nie wszczyna postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a wszczęte umarza. Przepis nie wyjaśnia kwestii odsetek należnych za okres od 30 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty podatku należnego, gdyż formalnie nie wydłuża on terminu zapłaty, a jedynie usuwa konsekwencje karnoskarbowe.

6. Koronawirus – preferencje podatkowe na świecie

W związku z panującą epidemią na całym świecie proponowane są różne rozwiązania podatkowe, aby wesprzeć firmy w tej trudnej dla nich sytuacji finansowej. Poniżej przedstawiono niektóre przykłady rozwiązań podatkowych dla firm.

• Odroczenie płatności niektórych podatków – rząd duński chce odroczyć o miesiąc podatek VAT, natomiast Grecja o cztery miesiące, we Włoszech planowane jest zawieszenie płatności podatku VAT, w Australii odroczenie o cztery miesiące i zawieszenie naliczania odsetek za zwłokę, a także stosowania sankcji podatkowych, Wietnam planuje odroczenia o 5 miesięcy płatności podatku oraz obniżyć podatek VAT od takich usług jak usługi restauracyjne, transportowe, turystyczne oraz hotelarskie, natomiast w Nigerii planowane jest zawieszenie podatku VAT.
• Skrócenie wymiaru czasu pracy, uruchomienie kredytów, aby pomóc przedsiębiorcom, łatwiejsze zawieszenie i odwieszenie działalności gospodarczej, odroczenie do dwóch miesięcy terminów płatności składek ZUS oraz zaliczek na podatek od dochodów pracowników – to propozycje rozwiązań w Szwecji.
• Odroczenie terminu składania deklaracji – Japonia proponuje odroczenie o miesiąc.
• Wstrzymanie płatności zaliczek na podatek od dochodów pracowników przez pół roku – takie rozwiązanie zaproponowane w Indonezji wraz z przyspieszeniem zwrotu podatku VAT, jednocześnie zniesiono pobór podatku od hoteli i restauracji w popularnych miejscach turystycznych.
• Obniżenie podatku od wynagrodzeń pracowniczych – na Tajwanie, w Stanach Zjednoczonych zaproponowano także zmniejszenie stawki podatku CIT z 21 do 20%, wydłużenie niektórych terminów podatkowych oraz przyznanie ulg, które będą wprowadzane okresowo do 2025 r.
• Zamknięto budynki urzędów skarbowych, a pracownicy pracują wyłącznie zdalnie przez dwa tygodnie – w Paragwaju.
• Zmniejszenie podatku na usługi medyczne, noclegowe, cateringowe, pranie, fryzjerstwo oraz transport publiczny oraz obniżenie VAT na maseczki i odzież ochronną (z 3% na 1%) –  takie rozwiązania są w Chinach, a w Tajlandii możliwe jest zwolnienie z podatku import maseczek oraz przyspieszono do 15 dni termin zwrotu podatku VAT.

Komisja Europejska planuje przeznaczyć 37 miliardów Euro z unijnej polityki spójności na walkę z koronawirusem, z czego 8 mld Euro jest z budżetu unijnego, natomiast pozostała kwota zostanie dopłaconą przez pozostałe państwa członkowskie. Ponadto 800 mln Euro może zostać przeznaczonych  na walkę z koronawirusem, jeśli zostanie poszerzony zakres działania unijnego funduszu solidarnościowego o pomoc w walce kryzysem, a 179 mln Euro z funduszu mają zostać przeznaczone, aby złagodzić skutki globalizacji i trafią do pracowników i samozatrudnionych, którzy zostali poszkodowani w czasie epidemii. Oprócz tego każda pomoc fiskalna dla firm poszkodowanych przez epidemię w krajach członkowskich zostanie uznana za dozwoloną pomoc publiczną.

Prosimy o kontakt z naszymi specjalistami, w celu otrzymania bardziej szczegółowych informacji na powyższe tematy, a także uzyskania porad dotyczących dalszych możliwych działań w związku z powyższymi rozwiązaniami:

Paulina Marcula, pmarcula@advicero.eu – prawo pracy, rozliczenia z pracownikami

Aneta Bugalska, abugalska@advicero.eu – kwestie księgowe i rachunkowe

Mirosław Siwiński, msiwinski@advicero.eu – prawo handlowe, kodeks cywilny, wnioski do organów podatkowych w sprawie ulg podatkowych i w zapłacie składek ubezpieczeniowych

Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, kklimkiewicz@advcero.eu – analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, doradztwo strategiczne